ประวัติหน่วยงาน |

ประวัติศาสตร์ด้านกิจการตำรวจ จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์สามารถย้อนกลับไปถึงในช่วงแผ่นดิน สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ โปรดเกล้าให้มีตำรวจอยู่กับกรมเวียง มีเจ้าพระยาจักรีศรีองค์รักษ์ สมุหนายกอัครมหาเสนาบดี เป็นผู้บังคับบัญชา

ในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้ปรับปรุงกิจการตำรวจ นอกจากได้ขยายงานตำรวจนครบาลโดยให้ นาย เอ.เย.ยาดิน (A.J.Jardine) มาช่วยงานเพิ่มขึ้นแล้ว ยังได้จัดตั้งตำรวจภูธรขึ้นในรูปทหารโปลิศ เมื่อ พ.ศ. 2419 สำหรับเป็นกำลังรักษาความสงบเรียบร้อยในส่วนภูมิภาคและให้สามารถปฏิบัติการทางทหารได้ด้วย โดยว่าจ้าง นาย ยี.เชา. (G.Schau) ชาวเดนมาร์คมา เป็นผู้วางโครงการ ผู้บังคับบัญชาส่วนมากก็โอนมาจากนายทหาร ต่อมาใน พ.ศ. 2420 ได้เปลี่ยน “กองทหารโปลิศ” เป็น “กรมกองตระเวนหัวเมือง” จนถึงปี พ.ศ. 2440 ได้ตั้ง “กรมตำรวจภูธร” ขึ้นแทนกรมกองตระเวนหัวเมือง โดยมี พลตรีพระยาวาสุเทพ (ยี.เชา.) เป็นเจ้ากรมตำรวจภูธร เมื่อได้จัดตั้งกรมตำรวจภูธรขึ้นแล้ว ก็ได้พยายามขยายการตำรวจไปยังหน่วยการปกครองส่วนภูมิภาคตามลำดับ เพื่อให้มีกำลังตำรวจสำหรับป้องกันปราบปรามโจรผู้ร้าย อำนวยความร่มเย็นเป็นสุขให้แก่ประชาชาชน

ตามหลักฐานจากเอกสารจดหมายเหตุประวัติกิจการตำรวจภูธรในส่วนภูมิภาคของมณฑลจันทบุรีได้ริเริ่ม เมื่อวันที่ 21 ธันวาคม ร.ศ.125 (พ.ศ.2449) ในการจัดตั้งกองตำรวจภูธร ตามหนังสือตราน้อยที่ 93/33828 ของกระทรวงมหาดไทย โดยพระยาศรีสหเทพ ราชปลัดทูลฉลอง ลงนามแทน เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย แจ้งพระยาวิชยาธิบดี ข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลจันทบุรี ให้นายร้อยโทขุนรักษ์โยธา ออกมาจัดตั้งกองตำรวจภูธรในมณฑลจันทบุรี พร้อมเป็นผู้บังคับการกองตำรวจภูธรมณฑลจันทบุรี โดยขอให้มณฑลจันทบุรีอำนวยความสะดวกและช่วยเหลือกิจการตำรวจภูธร หลักฐานนี้แสดงถึงการริเริ่มกิจการด้านตำรวจภูธรจันทบุรีในช่วงต้น และได้ดำเนินกิจการตำรวจภูธรตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาตราบจนถึงปัจจุบันนี้

ผู้เขียน

อดิศร สุพรธรรม (นักจดหมายเหตุ)

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ จันทบุรี